कर्णाली चिनाउन कुडा कर्नालीका

---

सुर्खेत । कर्णालीको प्रदेश राजधानी वीरेन्द्रनगरमा १९-२१ फागुनमा ‘कर्णाली उत्सव’ आयोजना हुँदै छ । वीरेन्द्रनगरस्थित बुलबुले उद्यानमा आयोजना हुने उत्सवको नाम ‘कुडा कर्नालीका’ जुराइएको छ । उत्सवका संयोजक कमलराज लम्सालका अनुसार त्यसक्रममा कर्णालीका कला, साहित्य, आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक पहिचानका विषयमा बहस चलाइनेछ ।

‘कर्णालीको वास्तविकता झल्काउने गरी उत्सव आयोजना गर्न लागिएको हो,’ उनी भन्छन्, ‘यसले कर्णाली चिन्न र चिनाउन मद्दत गर्नेछ ।’ स्थानीय साझेदारहरूको समन्वयमा ऋति फाउन्डेसनले उत्सव आयोजना गर्न लागेको हो । त्यसक्रममा देश–विदेशमा रहेका कर्णालीका चर्चित साहित्यकार, कलाकार, लेखक, पत्रकार, बुद्धिजीवी र विशिष्ट व्यक्तित्व वक्ताका रूपमा सहभागी हुँदै छन् ।

प्रदेशको भाषा, संस्कृति, सभ्यता र पुरातत्वको उत्खननका लागि बहस सिर्जना गर्न उत्सव महत्वपूर्ण हुने फाउन्डेसनका संस्थापक सदस्य रेशम विष्ट बताउँछन् । भन्छन्, ‘कर्णालीका सम्भावना र गौरव गर्नलायक पहिचानहरू उत्सवमा समावेश गरिनेछन् ।’

वीरेन्द्रनगरस्थित बुलबुले उद्यानमा आयोजना हुने उत्सवको नाम ‘कुडा कर्नालीका’ जुराइएको छ । उत्सवका क्रममा कर्णालीका कला, साहित्य, आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक पहिचानका विषयमा बहस चलाइनेछ ।

वक्ता र दर्शकबीच हुने अन्तरक्रियात्मक कार्यक्रमले प्रदेशको वास्तविकता उजागर गर्दै विकासको मार्ग पहिचान गर्न मद्दत पु-याउने आशा रहेको आयोजक समितिका सदस्य दिनेश गौतम बताउँछन् । भन्छन्, ‘उत्सवमा सहभागीलाई कर्णालीका कथा सुनाउनेछौँ ।’

‘सरकारका तीन तह : बगाउन्या कर्णालीका बह’ शीर्षकमा तीनै तहका सरकारबीच स्रोत बाँडफाँट, अन्तरसम्बन्ध तथा संघीयता र समृद्धिका विषयमा नागरिक विमर्श गरिनेछ । यस सत्रमा स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकारका प्रतिनिधि सहभागी हुनेछन् । खस सभ्यता, यसको विरासत, खस भाषाको विकास र संरक्षण, सामाजिक परिवेश र खसका गर्व गर्नलायक विषयहरूमाथि बहस गर्न ‘खसका खासखुस’ शीर्षक छानिएको छ ।

यस्तै, कर्णालीमा विद्यमान सामाजिक संरचनाले निर्माण गरेको लैंगिक विभेद, कर्णालीका महिलाको अवस्था र उनीहरूले भोग्नुपरेका हिंसा र विभेदलगायत विषयवस्तुमा बहस गरिनेछ । प्रदेशमा उद्यमशीलता, बेरोजगारी, वैदेशिक रोजगारी, युवा र श्रम आप्रवासनको अवस्था विषयमा पनि बहस हुनेछ ।

पत्रकार निर्मला शर्माले सञ्चालन गर्ने छलफलमा तीन प्रदेशबीचको भूराजनीतिक सम्बन्ध, विकास अन्तरसम्बन्ध, सहकार्य, साझा समस्या र समाधानमाथि बहस हुनेछ । प्रदेश–५, सुदूरपश्चिम र कर्णाली प्रदेशका मुख्यमन्त्री र मन्त्रीहरूबीच त्यस विषयमा बहस हुनेछ । ‘सीमान्त स्वर’ विषयको सेसनमा डा. शिवमाया तुम्बाहाङ्फे, मोहमदी सिद्धिकी, दुर्गा शोब र चन्द्रकिशोर झाले बहस गर्नेछन् ।

यस्तै, कर्णालीको स्वास्थ्य र खाद्यान्नलाई समेट्ने ‘दबाई र देउता : भोक र भकारी’ सत्रमा जनस्वास्थ्यविज्ञ डा. अरुणा उप्रेती, कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानका उपकुलपति प्रा.डा. राजेन्द्रराज वाग्ले र कृषिविज्ञ डा. कृष्णप्रसाद पौडेलबीच बहस हुनेछ । नेपाली साहित्यमा कर्णालीको स्थान, कर्णालीबारे लेखिएका कथा, साहित्यमा कर्णालीका विम्बलगायत विषयमा साहित्यकार श्यामल, बुद्धिसागरलगायतले बहस गर्नेछन् । (नयाँपत्रिकाबाट)