नागरिकको आय–आर्जन बृद्धि गर्न सकिएको छैनः अध्यक्ष शाही

---

कालीकोट जिल्ला सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिकाका अध्यक्ष डम्बरबहादुर शाही साविकको मेहलमुडी गाविस–१ (हाल सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिका–४ मेहलुमडी)मा जन्मिनु भएको हो । बुबा परिमल शाही आमा सुनकेशा शाहीको कोखमा जन्मिनु भएका शाही दुई दाजुभाई ४ भाइबहिनी रहेका छन् ।
विसं.२०५५ सालमा अखिल पाचौं संगठित राजनैतिक यात्राको सुरुवात गर्नुभएका त्यस पछि अखिल (क्रान्तिकारी) जोडिनु भएको थियो । विसं.२०५६ सालमा विद्यालयमा अध्यायन गर्दागर्दै माओवादी जनयुद्ध लागेर भूमिगत हुनु भएका शाहीले कालिकोट, अछाम, डोटी, कञ्चनपुर, बाजुरा, डोटी, बाँकेलगाएत जिल्लामा रहेर राजनीतिक नेतृत्व गर्नुभएको थियो । विसं. २०७० देखि २०७४ सालसम्म वाइसिएल नेपालकोे केन्द्रीय लेखा विभाग संयोजक रहनु भएका शाहीले २०७४ सालको स्थानीय तहको निर्वाचनमा सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिकाको अध्यक्षमा निर्वाचित हुनु भएको हो । हाल नेकपा(माओवादी केन्द्र)को प्रदेश कमिटी सदस्य तथा कालीकोट निर्वाचन क्षेत्र ‘ख’ को इन्चार्ज,
हालको जिम्मेवारीमा रहनु भएको छ । उनै शाहीसँग इकर्णालीपाटीका लागि कृष्णराज धमलाले गरेको कुराकानीको सारसंक्षेपः

स्थानीय तहमा उम्मेदवार बन्दै गर्दा गरिएको प्रतिबद्धता कति पुरा भए ? प्रतिबद्धता अनुसार के के काम गर्न सकिएन ?

हामीले निर्वाचनका बेला सडक, स्वास्थ्य, शिक्षा, कृषि र रोजगारी दिने लक्ष्य राखेका थियौंं र सोही अनुसारका प्रतिबद्धताहरु आम नागरिकहरुका सामु पेश गरेका थियौं । त्यही अनुरुप हामीले गाउँपालिका प्रत्येक वडामा सडक पु¥याएका छौं । अन्तरपालिका सडक निर्माण गरेका छौं । रास्कोट र नरहरिनाथ जोड्ने सडक निर्माण गरिएको छ । छिमेकी जिल्ला बाजुरा जोड्ने सडक निर्माण गरिएको छ । त्यसका लागि अहिले १५ किलोमिटर सडम निर्माण गरिएको छ । स्वास्थ्य क्षेत्रमा गाउँपालिकामा ५ शैयाको अस्पताल निर्माण गरेका छौं । अहिले बिषेशज्ञ चिकित्सकमार्फत सेवा दिन शुरु गरेका छौं । प्रत्येक वडामा आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको शुरुवात गरि सेवा सुचारु र सहज गरेका छौं । शिक्षा क्षेत्रमा निकै सुधार गरिएको छ । शिक्षक दरबन्दी नभएको विद्यालयमा शिक्षक दरबन्दी कायम गरेका छौं । शिक्षकको नियुक्ति भएको छ । परीक्षा प्रणाली सुधार गरिएको छ । कक्षा ५ र ८ को परीक्षा गाउँपालिकाबाट लिने गरेका छौं । शिक्षा कार्यबिधि तयार गरेर स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण गरेका छौं ।
कृषि क्षेत्रमा सुन्तला, आलु, स्याउ पकेट क्षेत्र निर्धारण गरेर काम अगाडी बढाएका छौं । अहिले उत्पादन भइरहेको छ । ग्रामिण कृषि सडक निर्माण गरेका छौं । गाउँपालिका भित्र विकास निर्माणसँग जोडेर युवाहरुलाई रोजगारीको सिर्जना गरेका छौं । विकास निर्माणका युवाहरुलाई जोड्दै अत्पकालिन, दीर्घकालिन रोजगारी अवसर सिर्जना गरेका छौं ।
हाम्रो गाउँपालिका पर्यटनको प्रचुर संम्भावना रहेको छ । बडिमालिका क्षेत्र हाम्रो गाउँपालिका भित्र पर्छ । त्रिवेणी पाटन यही क्षेत्रमा नै रहेको छ । यहाँको पर्यटन विकासका लागि धर्मशाला, पर्यटकीय पदमार्ग, पर्यटन पूर्वाधार विकासका लागि डिपिआर तयार पारिएको छ । प्रदेश सरकारबाट २ करोड रकम विनियोजन भएर बहुवर्षिय टेन्डर गरेर पर्यटन विकासका लागि काम भइरहेको छ ।
विद्युतको क्षेत्रमा काम भएको छ । सबै टोलमा विद्युत् बालिएको छ । उज्यालो गाउँ सँगै खरका छाना मुक्त गरिएको छ ।
नागरिकको आय–आर्जन बृद्धि गर्न सकिएको छैन । त्यसका लागि गुरुयोजना तयार पारेका छौं । तर, अहिले भने अनुसार नागरिकको आय–आर्जन बृद्धि भएको छैन ।

तपाईको कार्यकालमा गरिएका नमूना कामहरु के के हुन् ? जसले गर्दा नागरिकहरुले आगामी दिनमा पनि तपाईलाई सम्झिरहने छन् ?
गाउँमा विगतमा केही नभएको अवस्थामा अहिले धेरै परिवर्तन भएको छ । विकास निर्माणको क्षेत्रदेखि कृषि, शिक्षा, स्वास्थ्यमा अहिले गाउँमा व्यापक परिवर्तन भएको छ । विगतमा केही नभएको अवस्थामा अहिले परिवर्तनका धेरै सूचकहरु देख्न सकिन्छ । गाउँमा नै बिषेशज्ञ सेवासहित अस्पताल निर्माण गरेका छौं । शिक्षा क्षेत्रमा हामीले गाउँपालिकामा नै दरबन्दी सिर्जना गरेर शिक्षक नियुक्ति गरेका छौं । शिक्षक अध्यापन अनुमति पत्र गाउँपालिकाबाट दिने गरेका छौं । सडक सबै वडामा पु¥याएका छौं ।

सडक सञ्जालको विकासका नाममा डोजर आतंक चल्यो अनि बाढीपहिरो बढि निम्तियो भन्ने जन गुनासो बढी आउने गरेको छ । यो बिषयमा तपाई के भन्नु हुन्छ ?
बाढीपहिरो प्राकृतिक प्रकोपका कारणले हुने गरेको छ । यसमा खासमा डोजरका कारणले जलवायु परिवर्तनका असर पर्ने हो । हाम्रो गाउँहरु भिरालो बढी भएका कारणले पनि प्रत्येक वर्ष पहिरो जोखिम रहने गरेको छ । कल्पना नै नगरेको वर्षाका कारणले पहिरो गएका छन् । सडक सञ्जालकै कारणले बाढि पहिरो आयो भन्नु उचित नहोला ।

तपाईको कार्यकालमा तपाईका आसेपासे र आफन्तहरुको हितमा मात्रै योजना वितरण गर्नु भयो भन्ने जनगुनासो रहेको छ ? यो कति सत्यता छ ?
मैले कुनै आपेपासेलाई तथा आफन्तलाई कुनै हितमा हुने योजना दिएको छैन । एउटा जिम्मेवार तहमा हुँदा आलोचना गर्नका लागि लगाउने आक्षेप होला । कुनै आरोप लगाउने आधार नपाएर होला । त्यो कुनै काम गरिएको छैन । तपाई आफै हेर्न सक्नुहुन्छ । मैले आफ्नो सहयोगीमा लक्षी दर्जी राखेको छु । उपभोक्ता गठन गर्दा वडाबाट सिफारिस भएर आउँछन् । अन्य ठाउँमा पिछडिएका वर्ग जाती, महिला पहिलो प्राथमिकता राखिएको छ । मैले कुनै पनि आफन्त तथा आपेपासेको हितमा काम गरेको भन्ने आरोप पुरा निराधार हो । मैले नागरिकको आवश्यकताका आधारमा काम दिएको छु । गर्नेलाई भन्ने गर्छन् तर वास्तविकता नबुझि कुरा काट्नु उचि होइन ।

के गर्ने योजना थियो, जुन चाहेर पनि पुरा गर्न सकिएन, त्यस्तो केही छ ?
खासका प्रत्येक व्यक्तिको आय–आर्जन बृद्धि गर्ने योजना रहेको थियो । त्यो तत्काल सकिएको छैन । फुकोट हाइड्रो बन्दैछ । त्यो आयोजनामा स्थानीय नागरिकको निश्चित सेयर दिने योजना बनाएका छौं । तत्काल यसले प्रतिफल नदिएपनि भावी दिनमा देला । विगतको भन्दा आय–आर्जन कम भएको भनेको हैन । सोचेजति नभएको मात्र हो । अहिले कर्णाली करिडोर बनेको छ । स्थानीय उत्पादन भएका कृषिजन्य बस्तु बेचेर नागरिकको आय–आर्जनमा बृद्धि भएको छ । तर, सोचे अनुसार भएन भन्ने मात्र हो ।

तपाईलाई कार्यकाल अबधिमा अन्य दल र सरोकारवालाहरुबाट कत्तिको सहयोग मिल्यो ?
राजनीतिक दल र जनप्रतिनीधिबीच धेरै अन्तरबिरोध रह्यो । पहिला दलीय सिस्टमका राज्य प्रणाली सञ्चालन भएका कारणले जनप्रतिनीधि निर्वाचित भएर आएपछि विगतको धङ्धगीका कारणले राजनीतिक दलहरुले जनप्रतिनीधिलाई प्रतिपक्ष रुपमा लिए । आफ्नै राजनीनिक दलहरुले पनि जनप्रतिनीधिलाई असहयोग गर्ने काम भयो । जुन राजनीतिक दलहरुले जनप्रतिनीधिलाई आफ्नो दलको सदस्य हो भन्ने बुझ्नुपथ्र्यो । त्यो तरिकाले लिएनन् । जनप्रतिनीधिहरुले राजनीतिक दलहरुले विकास निर्माणका काममा सहयोग गर्नुको साटो असहयोग गर्ने काम भयो । दलीय प्रणाली बसाल्न नसक्दा समस्या भएको हो ।
अर्कोतर्फ सरकारले जनप्रतिनीधि पारिश्रमिक दिने काम जुन भयो, यसले पनि पार्टी कार्यकर्ता र नागरिकबीचमा अन्तरबिरोध आयो भन्ने मलाई लाग्छ । यसले कुनै कुनै रुपमा असर गरेको छ ।

आगामी योजना के छ ? तपाई पुन यही पदका लागि इच्छुक हुनुहुन्छ या अन्य यात्रा रोज्नुहुन्छ ?
राजनीति यात्रामा नै रहेको छु र रहने छु । राजनीति गरेर नागरिकको सेवा गर्ने योजना रहेको छ । यो कुरा नागरिक र पार्टीले मैले विगतमा गाउँपालिकामा रहेर गरेको कामका आधारमा मुल्याङ्कन गर्नुहुनेछ । मेरो चाहाना मात्रै प्रधान होइन, यसमा उचित कार्यको उचित मूल्यांकन हुनु पर्छ भन्ने मेरो बिचार हो ।